De Gemeente Utrecht werkt toe naar een duurzame warmtevoorziening voor alle gebouwen in de stad. In Utrecht staan momenteel 117.000 huizen, winkels en kantoren met een gasaansluiting. Wij willen 40.000 daarvan voor 2030 van het gas afkoppelen en aansluiten op duurzame warmtebronnen.

Daarvoor is nog veel werk nodig. Gelukkig is er in Utrecht een groot potentieel aan duurzame, lokale bronnen die midden en lage temperatuur warmte afgeven. Denk aan ondiepe geothermie, energie uit oppervlaktewater (TEO), industriële restwarmte en warmte uit datacentra. Zie onder voor data en onderzoek.

De kosten van het aansluiten van bestaande woningbouw op zulke warmtebronnen zijn (nu) nog hoog. Toch denken wij dat deze systemen een belangrijk aandeel kunnen krijgen in de energietransitie. Daarom zoeken wij innovatieve ondernemers die lokale warmteconcepten voor de bestaande bouw verder kunnen ontwikkelen richting een marktrijpe propositie. 

De uitdaging van het ontsluiten en benutten van duurzame, lokale warmtebronnen is niet alleen technisch. Ook het enthousiasme en draagvlak van bewoners is van groot belang. Gelukkig geven bewonersinitiatieven aan interesse te hebben in het zoeken naar, en wellicht initiëren van, een eigen warmteoplossing voor hun buurt. 

Met deze challenge brengen wij de ondernemers en buurtinitiatieven samen om te werken aan het ontwikkelen van een (midden of lage temperatuur) warmteconcept voor een buurt op basis van lokale warmtebronnen. 

Dat gaan we doen in Expeditie Warmte: een traject waarin we de potentie verkennen van lokale warmtebronnen in de gemeente Utrecht door bewonersinitiatieven en marktpartijen te faciliteren om in samenwerking tot een zo haalbaar mogelijke businesscase te komen. Om dit te bereiken gaan partijen (gemeente, bewonersinitiatieven, kennisinstellingen en marktpartijen) uitdagingen adresseren op het vlak van techniek, financiën, juridische kaders, governance, draagvlak en rollen. 

De Gemeente Utrecht hoopt dat er uit Expeditie Warmte concepten komen voor buurtwarmtenetten waar bewoners en ondernemers mee verder kunnen en die gaan leiden tot inspirerende pilotprojecten in Utrecht.

Zijn jullie de (groep van) ondernemers die deze uitdaging aan willen gaan en daarvoor de juiste combi van technnische en sociale innovaties en know-how hebben? Dan ontvangen we graag jullie pitch!


Over ons
De gemeente Utrecht is de vierde stad van Nederland met 350.000 inwoners en groeit snel door naar 400.000+ in 2025. In Utrecht stappen we over op duurzame energie. Een stad met zoveel inwoners, bezoekers en bedrijven heeft een grote vraag naar energie. De Gemeente Utrecht is daarom vandaag al druk bezig met de energie van morgen. Zo dragen we bij aan een prettige en gezonde stad.

Utrecht wil slim energie besparen en meer duurzame energie opwekken. Voor woningen en gebouwen komt er een duurzame warmtevoorziening, waardoor geen aardgas meer nodig is. We willen dat de overstap naar een duurzaam huis of bedrijf voor iedereen mogelijk is.


Waar zijn we naar op zoek?
We zijn op zoek naar ondernemers die in een traject samen met een bewonersinitiatief een plan willen uitwerken voor een warmteconcept op buurtniveau. Het plan moet uitgaan van lokale warmtebronnen op lage en midden temperatuur. 

In het traject van Expeditie Warmte zal de ondernemer de trekker zijn van het technische, financiële en exploitatiedeel van het concept. Het bewonersinitiatief is de trekker van het draagvlak en governancedeel. Gezamenlijk moet er een concept worden uitgewerkt voor een gedragen buurtwarmteplan. We zoeken dus expliciet partijen die graag met bewoners samenwerken.

Het uitgewerkte concept/plan is het eindpunt van Expeditie Warmte. We hopen er natuurlijk wel op dat de plannen in werkelijkheid worden gebracht! We snappen dat dat soms nog best een forse opgave is. Wij bekijken in die fase hoe wij daarin als gemeente mogelijk verder kunnen ondersteunen.

Wij staan open voor startende tot aan gevestigde ondernemers en ook samenwerkingen en consortia zijn van harte uitgenodigd om mee te doen!

Een deskundige jury beoordeelt het uiteindelijke concept o.a. op de technische haalbaarheid, de businesscase, draagvlak en een werkbaar governancemodel.

De gemeente voorziet in de werving van marktpartijen en bewonersinitiatieven. Ondernemer en bewonersinitiatief kunnen na deze werving hun voorkeur opgeven om tot een goede energieke match te komen. De gemeente voorziet verder ook in een dataset van de buurten en in werkateliers voor de bewonersinitiatieven op het gebied van governance en draagvlak.

Waar zijn we niet naar op zoek?
We zijn niet op zoek naar oplossingen die gebruik maken van warmtebronnen op hoge temperatuur (> 65 graden).

 

Heb je nog inhoudelijke vragen? Stel ze via de discussion pagina.
 
Op donderdag 8 oktober was er een (niet verplichte) online informatiebijeenkomst.

De vragen en antwoorden kan je hier teruglezen.

Wat is er te winnen?

• De top drie marktpartijen ontvangen een prijzenbudget om hun concept samen met het bewonersinitiatief verder te ontwikkelen.
  • Een eerste prijs van €20.000
  • Een tweede prijs van €15.000
  • Een derde prijs €10.000
  • Het bewonersintiatief waarmee is samengewerkt wint tevens een budget om het deelplan draagvlak en governance uit te werken.
• Het team ontvangt een werkbudget tijdens het laatste deel van de Expeditie Warmte na de tussentijdse presentatie aan de expertjury in december als tegemoetkoming in de kosten.
• Ondersteuning en samenwerking met vakspecialisten van de gemeente Utrecht.
• Publiciteit d.m.v. filmpjes, vlogs, digitaal magazine en een landingspagina op het energieloket Jouw Huis Slimmer.
• Interessant netwerk van initiatieven en andere partijen. 

• Ingeschreven bij de KvK.
• In staat om medio oktober te starten.
• Het concept/plan dat in de eindfase (4e fase) aan de jury wordt gepresenteerd dient aannemelijk praktisch realiseerbaar te zijn voor 2030.
• De winnende concepten moeten kunnen voldoen aan alle geldende wet- en regelgeving.

• Beschrijving van de aanpak: geef een korte beschrijving van jullie aanpak en concept om tot het meest aantrekkelijke warmtescenario op (sub)buurtniveau te komen, met een zo gunstig mogelijke businescase voor een buurtwarmtenet. 
• Ga ook in op hoe je met bewoners wilt gaan samenwerken en hoe je de opties en keuzes voor hun inzichtelijk maakt.
• Geef daarnaast aan wat jullie van ons nodig hebben. Bijvoorbeeld de benodigde data of andere ondersteuning om tot een gedegen plan te komen. 
• Beschrijving team & ervaring: geef een beschrijving van het bedrijf/team dat aan de Expeditie gaat deelnemen. En welke kennis en ervaring je meeneemt.

• Maandag 14 september: challenge live
• Donderdag 8 oktober, 16.00: online informatiebijeenkomst (niet verplicht) – De vragen en antwoorden kan je hier teruglezen
• Woensdag 21 oktober 17.00: deadline voor aanmeldingen
• Vrijdag 23 oktober, 16.00: bekendmaking selectie van inzendingen die worden uitgenodigd voor deelname aan de tweede fase van de Expeditie Warmte (via email).

• Dinsdag 27 oktober, 19.30 uur: live bijeenkomst in Stadskantoor Utrecht met wethouder van Hooijdonk voor een feestelijke aftrap met live pitches van ondernemers en bewonersinitiatieven gevolgd door matchmakinggesprekken en het uiteindelijk opgeven van samenwerkingsvoorkeuren.

• 4, 12 en 18 november en 1 december: werkateliers (optioneel voor marktpartijen)
• 26 november, 17.00 uur: tekentafelsessie per team waarin de deelconceptplannen geintegreerd worden.
• 14 december, 17.00 uur: presentatie tussenstand (inclusief planning uitwerking conceptplan januari / februari 2021) aan expertjury. Live bijeenkomst in Utrecht. 

• 25 februari 2021: feestelijke prijsuitreiking. 17.00 uur live bijeenkomst.

Achtergrondinformatie
 

• Expeditie Warmte gaat over het ontwikkelen van een mogelijk concept voor een buurtwarmtenet op basis van lokale warmtebronnen. 
• Na de werving van bewonersinitiatieven en ondernemers is er tijdens een markt met pitches de mogelijkheid om kennis te maken. Daarna wordt de match wordt gemaakt voor de teams die bestaan uit een bewonersinitiatief en een ondernemer/consortium. 
• Het bewonersinitiatief gaat in werkateliers aan de slag met de deelgebieden draagvlak, collectief vorming en governance. De ondernemer is de trekker van de deelgebieden techniek, businesscase en exploitatie. We schakelen hiervoor expertise in om de bewoners te begeleiden, Kennis vanuit de deelnemende ondernemers is hierbij ook van harte welkom.
• Er is afstemming, uitwisselen van aanwezige kennis bij beide partijen en samenwerking waar nodig. Eind december presenteren de verschillende teams de eerste uitwerking van het plan aan de deskundige jury. In januari en februari is er tijd om het concept verder uit te werken. 25 februari is de eindpresentatie aan de jury en bekenmaking van de winnaars. Zij winnen een prijs en budget om het conceptplan verder uit te werken.  

De Gemeente Utrecht heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de potentie van hernieuwbare warmtebronnen in Utrecht. 

Link naar onderzoek (pdf download)

Uit dit onderzoek komt dat er in Utrecht een groot technisch potentieel is aan duurzame, lokale bronnen die lage temperatuur warmte afgeven. Denk aan ondiepe geothermie, energie uit oppervlaktewater (TEO), industriële restwarmte en warmte uit datacentra (zie figuur). 




Tegelijkertijd zijn er bewonersinitiatieven die aan de slag willen met duurzame energie. Zij zijn in hun buurt op zoek naar alternatieven voor aardgas. Lokale bronnen zijn daarvoor uitermate geschikt.

De Gemeente Utrecht wil deze potentie verder verkennen door samen met bewoners en marktpartijen een buurtwarmteplan te ontwikkelen. De Gemeente Utrecht gebruikt dit traject om te leren hoe zij bewonersinitiatieven kan ondersteunen. En wat het vraagt van gemeente, bewonersinitiatief en marktpartij om de stap richting uitvoering te maken.