De Gemeente Utrecht werkt toe naar een duurzame warmtevoorziening voor alle gebouwen in de stad. In Utrecht staan momenteel 117.000 huizen, winkels en kantoren met een gasaansluiting. Wij willen 40.000 daarvan voor 2030 van het gas afkoppelen en aansluiten op duurzame warmtebronnen.
Daarvoor is nog veel werk nodig. Gelukkig is er in Utrecht een groot potentieel aan duurzame, lokale bronnen die midden en lage temperatuur warmte afgeven. Denk aan ondiepe geothermie, energie uit oppervlaktewater (TEO), industriële restwarmte en warmte uit datacentra. Zie onder voor data en onderzoek.
De kosten van het aansluiten van bestaande woningbouw op zulke warmtebronnen zijn (nu) nog hoog. Toch denken wij dat deze systemen een belangrijk aandeel kunnen krijgen in de energietransitie. Daarom zoeken wij innovatieve ondernemers die lokale warmteconcepten voor de bestaande bouw verder kunnen ontwikkelen richting een marktrijpe propositie.
De uitdaging van het ontsluiten en benutten van duurzame, lokale warmtebronnen is niet alleen technisch. Ook het enthousiasme en draagvlak van bewoners is van groot belang. Gelukkig geven bewonersinitiatieven aan interesse te hebben in het zoeken naar, en wellicht initiëren van, een eigen warmteoplossing voor hun buurt.
Met deze challenge brengen wij de ondernemers en buurtinitiatieven samen om te werken aan het ontwikkelen van een (midden of lage temperatuur) warmteconcept voor een buurt op basis van lokale warmtebronnen.
Dat gaan we doen in Expeditie Warmte: een traject waarin we de potentie verkennen van lokale warmtebronnen in de gemeente Utrecht door bewonersinitiatieven en marktpartijen te faciliteren om in samenwerking tot een zo haalbaar mogelijke businesscase te komen. Om dit te bereiken gaan partijen (gemeente, bewonersinitiatieven, kennisinstellingen en marktpartijen) uitdagingen adresseren op het vlak van techniek, financiën, juridische kaders, governance, draagvlak en rollen.
De Gemeente Utrecht hoopt dat er uit Expeditie Warmte concepten komen voor buurtwarmtenetten waar bewoners en ondernemers mee verder kunnen en die gaan leiden tot inspirerende pilotprojecten in Utrecht.
Zijn jullie de (groep van) ondernemers die deze uitdaging aan willen gaan en daarvoor de juiste combi van technnische en sociale innovaties en know-how hebben? Dan ontvangen we graag jullie pitch!
Over ons
De gemeente Utrecht is de vierde stad van Nederland met 350.000 inwoners en groeit snel door naar 400.000+ in 2025. In Utrecht stappen we over op duurzame energie. Een stad met zoveel inwoners, bezoekers en bedrijven heeft een grote vraag naar energie. De Gemeente Utrecht is daarom vandaag al druk bezig met de energie van morgen. Zo dragen we bij aan een prettige en gezonde stad.
Utrecht wil slim energie besparen en meer duurzame energie opwekken. Voor woningen en gebouwen komt er een duurzame warmtevoorziening, waardoor geen aardgas meer nodig is. We willen dat de overstap naar een duurzaam huis of bedrijf voor iedereen mogelijk is.
Waar zijn we naar op zoek?
We zijn op zoek naar ondernemers die in een traject samen met een bewonersinitiatief een plan willen uitwerken voor een warmteconcept op buurtniveau. Het plan moet uitgaan van lokale warmtebronnen op lage en midden temperatuur.
In het traject van Expeditie Warmte zal de ondernemer de trekker zijn van het technische, financiële en exploitatiedeel van het concept. Het bewonersinitiatief is de trekker van het draagvlak en governancedeel. Gezamenlijk moet er een concept worden uitgewerkt voor een gedragen buurtwarmteplan. We zoeken dus expliciet partijen die graag met bewoners samenwerken.
Het uitgewerkte concept/plan is het eindpunt van Expeditie Warmte. We hopen er natuurlijk wel op dat de plannen in werkelijkheid worden gebracht! We snappen dat dat soms nog best een forse opgave is. Wij bekijken in die fase hoe wij daarin als gemeente mogelijk verder kunnen ondersteunen.
Wij staan open voor startende tot aan gevestigde ondernemers en ook samenwerkingen en consortia zijn van harte uitgenodigd om mee te doen!
Een deskundige jury beoordeelt het uiteindelijke concept o.a. op de technische haalbaarheid, de businesscase, draagvlak en een werkbaar governancemodel.
De gemeente voorziet in de werving van marktpartijen en bewonersinitiatieven. Ondernemer en bewonersinitiatief kunnen na deze werving hun voorkeur opgeven om tot een goede energieke match te komen. De gemeente voorziet verder ook in een dataset van de buurten en in werkateliers voor de bewonersinitiatieven op het gebied van governance en draagvlak.
Waar zijn we niet naar op zoek?
We zijn niet op zoek naar oplossingen die gebruik maken van warmtebronnen op hoge temperatuur (> 65 graden).
Heb je nog inhoudelijke vragen? Stel ze via de discussion pagina.
Op donderdag 8 oktober was er een (niet verplichte) online informatiebijeenkomst.
De vragen en antwoorden kan je hier teruglezen.
Wat is er te winnen?
Achtergrondinformatie
De Gemeente Utrecht heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de potentie van hernieuwbare warmtebronnen in Utrecht.
Link naar onderzoek (pdf download)
Uit dit onderzoek komt dat er in Utrecht een groot technisch potentieel is aan duurzame, lokale bronnen die lage temperatuur warmte afgeven. Denk aan ondiepe geothermie, energie uit oppervlaktewater (TEO), industriële restwarmte en warmte uit datacentra (zie figuur).
Tegelijkertijd zijn er bewonersinitiatieven die aan de slag willen met duurzame energie. Zij zijn in hun buurt op zoek naar alternatieven voor aardgas. Lokale bronnen zijn daarvoor uitermate geschikt.
De Gemeente Utrecht wil deze potentie verder verkennen door samen met bewoners en marktpartijen een buurtwarmteplan te ontwikkelen. De Gemeente Utrecht gebruikt dit traject om te leren hoe zij bewonersinitiatieven kan ondersteunen. En wat het vraagt van gemeente, bewonersinitiatief en marktpartij om de stap richting uitvoering te maken.
anoniem 16-09-2020reageer
De link naar het onderzoek lijkt niet te werken. Kan de link hersteld worden, dan wel het onderzoek op andere wijze beschikbaar gesteld worden?
Gemeente Utrecht 16-09-2020reageer
De link doet het weer. Dank voor het melden!
Jakob Haverkamp 16-09-2020reageer
Goedemorgen,
In de pitch inzake onderzoek naar concepten voor lage en middentemperatuur warmtenetten, wordt expliciet als voorwaarde gesteld dat de aan te bieden oplossing geen oplossing mag zijn waarbij warmte wordt gemaakt of aangeboden op een temperatuur hoger dan 65 graden. Ik ben benieuwd waarom deze voorwaarde wordt gesteld. Uiteraard ben ik bekend met het feit dat MT warmtenetten efficiënter zijn dan HT warmtenetten, maar zelf zou ik liever beginnen met de vraag en noodzaak vanuit de bewoners door eerst de technische en energetische voorwaarden te vinden waarbij de benodigde aflevertemperatuur wordt bepaald.
Als mede-ontwikkelaar (samen met een WoCo) van het zgn. buurtwarmteconcept hebben er juist voor gekozen om ook tot 80 graden warmte te kunnen leveren als dat nodig is vanuit een centraal opgestelde buurtwarmtepomp. Deze 80 graden is juist gekozen om ook wijken en buurten met nu nog een hoge temperatuurwarmtevraag te kunnen bedienen zonder dat deze woningen volledig moeten worden aangepast, Dit ook rekening houden met ideeën over sloop/nieuwbouw en of andere toekomstige plannen van de woningeigenaar.
Met andere woorden, de wens voor de max 65 graden zou ik liever als doel zien dan als voorwaarde, maar niet op voorhand als eis willen stellen. Graag daarover inhoudelijk een toelichting.
p.s. Het buurtwarmtepomp concept is bron-onafhankelijk inzetbaar en dus ook geschikt voor diverse lage temperatuur bronnen zoals bijvoorbeeld aquathermie.
Gemeente Utrecht 17-09-2020reageer
Beste Jakob, bedankt voor jouw vraag.
Inderdaad gaat het ons vooral om de temperatuur van de bron en minder om de afgiftetemperatuur aan de bewoner. We willen vooral dat lage temperatuur bronnen benut worden. En we willen dat er ruimte is voor verschillende oplossingen. We zullen de afgiftetemperatuur naar de huizen daarom niet beperken. We zullen de uitvraag hierop aanpassen.
Echter: buurtoplossingen die niet uitgaan van LT afgifte krijgen een lagere waardering in de beoordeling (mits er een aannemelijk perspectief is voor het terugdringen van de energievraag van de afnemers). Onze overwegingen zijn daarbij als volgt:
- Uit de potentiestudies van Utrecht blijkt een groot potentieel voor lage temperatuur bronnen. Met deze uitvraag zijn we op zoek naar nieuwe ideeën om deze bronnen rendabel in te zetten voor de bestaande bouw.
- Wij zien als gewenste eindsituatie (in 2050) dat de warmtevraag van alle bewoners zoveel mogelijk is teruggebracht. Extra opwaarderen van de warmte (met elektriciteit) vraagt ook een extra energievraag die wij in de regio moeten opwekken. Deze willen we liever vermijden. Lagere warmtevraag betekent ook lagere kosten en een naar verwachting comfortabelere woning.
- We zien ook de onderzoeken naar hoge kosten van isolatie van woningen om deze voor LT afgifte geschikt te maken. Andere onderzoeken spreken dit tegen. Wij hebben in de Expeditie Warmte de voorkeur voor oplossingen die laten zien dat het wel mogelijk is in de bestaande bouw.
Ipe van der Deen 23-09-2020reageer
Bedoelen jullie met buurtinitiatieven ook energie coöperaties die er ongetwijfeld ook in Utrecht zijn?
Gemeente Utrecht 28-09-2020reageer
Beste Ipe, dat kan zeker! Wel moet het voorstel vanuit een buurt zijn ingestoken. Er moeten minimaal twee bewoners vanuit de betreffende buurt betrokken zijn.
Koen Gommers 16-10-2020reageer
Komen de pitches die de marktpartijen& experts insturen ook meteen ter beschikking / lezing bij de bewonersinitiatieven? Dat lijkt me vrij belangrijk gegeven de doelstellingen, maar het blijkt niet meteen uit de opzet.
Gemeente Utrecht 20-10-2020reageer
Beste Koen, op dinsdagavond 27 oktober is al de matchmaking tussen marktpartijen en bewonersinitiatieven. Er is dan genoeg tijd om kennis te maken. We delen de pitches van marktpartijen nu dus nog niet met de bewonersinitiatieven.
Wat kan de gemeente Utrecht doen om haar vestigingsklimaat voor Startups en Scale-ups te verbeteren en hoe kan jij (de startup die meedoet aan deze challenge) daar aan bijdragen?
Hoe kunnen we de flexibel werken in de horeca aantrekkelijker maken voor MBO studenten?
Hoe kunnen we het aantal service- en bouwbusjes in de binnenstad van Utrecht (binnen de singels) verminderen?
Wat kan de gemeente Utrecht doen om haar vestigingsklimaat voor Startups en Scale-ups te verbeteren en hoe kan jij (de startup die meedoet aan deze challenge) daar aan bijdragen?
Hoe kunnen we de flexibel werken in de horeca aantrekkelijker maken voor MBO studenten?
Hoe kunnen we het aantal service- en bouwbusjes in de binnenstad van Utrecht (binnen de singels) verminderen?
